Cúng đầy tháng hay còn gọi là cúng Mụ – một nghi lễ khi con trẻ vừa tròn 1 tháng tuổi. Lễ cúng nhằm cảm tạ 12 bà Mụ đã chở che để mẹ tròn con vuông. Đồng thời là dịp để gia đình ra mắt con trẻ với các thành viên khác trong gia đình. Mong sự chúc phúc của dòng họ giúp con trẻ mau ăn chóng lớn. Thế cách cúng đầy tháng như thế nào? Cần chuẩn bị gì để cúng 12 Mụ bà. Cùng tìm hiểu ngay.

Cúng đầy tháng có ý nghĩa gì?

Lễ cúng đầy tháng có nguồn gốc từ xa xưa. Qua bao thế hệ nhưng lễ cúng này vẫn lưu truyền và được con cháu giữ đến tận bây giờ. Lễ cúng đầy tháng được diễn ra khi con trẻ vừa tròn 1 tháng tuổi (kể từ lúc đứa trẻ cất tiếng cất đầu đời).

Một phần lễ cúng diễn ra nhằm cảm ơn 12 mụ bà đã che chở và tạo nên một sinh linh nhỏ bé. Cảm ơn trời Phật và gia tiên đã phù hộ để hai mẹ con bình an vô sự. Mặc khác, lễ cúng đầy tháng nhằm thông báo với dòng họ là gia đình vừa đón một thành viên nhí.

Mong rằng sự chúc phúc của mọi người đứa trẻ sẽ khôn lớn và ti giỏi. Sau này con trẻ lớn khôn sẽ trở thành một người con hiếu thảo và có ích cho xã hội.

Không cúng đầy tháng có sao không?

Lễ cúng đầy tháng có ý nghĩa rất quan trọng trong sự phát triển và khôn lớn của đứa trẻ. Dù gia đình khó khăn đến mấy cũng nên tổ chức một buổi tiệc nhỏ để cảm tạ 12 mụ bà và 3 đức ông đã bảo vệ 2 mẹ con.

Từ xưa đến nay, chẳng ai có con mà không làm đầy tháng và đặt tên cho con trẻ cả. Bởi thế cứ đúng ngày con sinh tròn 1 tháng tuổi, ba mẹ đều chuẩn bị mâm cơm và lễ vật dâng cúng. Nếu không thực hiện lễ cúng này, có thể gia đình sẽ gặp nhiều tai ương. Đặc biệt là con trẻ rất khó nuôi dạy, thường xuyên quấy khóc.

12 Mụ bà là ai? 3 Đức Ông là ai?

Theo truyền thuyết thì 12 Mụ Bà là các thần giúp việc cho Ngọc Hoàng. Mỗi bà kiêm một việc trong việc sinh nở của giáo dưỡng và có trách nhiệm tạo ra một bộ phận trên cơ thể người như tay, chân, mắt, mũi,… hình dáng sau này đẹp hay xấu là do bàn tay các bà Mụ nặn khéo hay không mà thôi.

12 bà Mụ bao gồm:

• Mụ bà Trần Tứ Nương đảm nhận việc sinh đẻ
• Mụ bà Vạn Tứ Nương đảm nhận việc thai nghén
• Bà Mụ Lâm Cửu Nương đảm nhận việc thụ thai
• Mụ bà Lưu Thất Nương đảm nhận việc nặn hình hài giới tính trai gái cho bé
• Mụ bà Lâm Nhất Nương đảm nhận việc chăm sóc bào thai
• Bà Mụ Lý Đại Nương đảm nhận việc chuyển dạ
• Mụ bà Hứa Đại Nương đảm nhận việc khai hoa nở nhụy
• Mụ bà Cao Tứ Nương đảm nhận việc ở cữ
• Bà Mụ Tăng Ngũ Nương đảm nhận việc chăm sóc trẻ sơ sinh
• Mụ bà Mã Ngũ Nương đảm nhận việc ẵm bồng con trẻ
• Mụ bà Trúc Ngũ Nương đảm nhận việc giữ trẻ
• Bà Mụ Nguyễn Tam Nương  đảm nhận việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ

3 Đức Ông bào gồm:

• Thánh sư
• Tổ sư
• Tiên sư

Mỗi Đức Ông chịu trách nhiệm truyền nhiệm nghề nghiệp cho con trẻ ở tương lai. Mong con trẻ sau này khôn lớn trở thành người có ích cho xã hội.

Tính ngày cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái

Ngày sinh của bé được ba mẹ và cả nhà ghi nhớ cả ngày âm và ngày dương. Tính ở thời điểm hiện tại thì chúng ta quan tâm đến ngày dương lịch hơn. Bởi ngày nay, làm bất cứ việc gì cũng đòi hỏi ngày dương. Tuy nhiên theo các cụ ngày trước thì ngày cúng đầy tháng hoặc thôi nôi dựa theo ngày âm lịch là chủ yếu.

Các cụ ngày trước có quan niệm “gái lùi 2, trai lùi 1” và dựa theo quan điểm đó mà tiến hành lễ cúng đầy tháng. Tức là bé gái sẽ tổ thức cúng đầy tháng trước 2 ngày và bé trai tổ chức trước 1 ngày.

Tuy nhiên hình như quan điểm đó chỉ còn áp dụng trên một số vùng miền mà thôi. Với ba mẹ sống hiện đại thì họ cứ canh đúng con trẻ tròn 1 tháng tuổi là tổ chức lễ đầy tháng.

Sắm lễ vật cúng đầy tháng

Trước khi tiến hành lễ cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái tại gia. Ba mẹ nên chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên và lễ vật cúng 12 Mụ Bà, 3 Đức Ông đầy đủ như sau:

Mâm cơm cúng gia tiên

Điểm qua mâm cơm cúng gia tiên, ông bà đã khuất. Mong tổ tiên nhận lễ và phù hộ con trẻ khỏe mạnh và khôn lớn mỗi ngày.

• Hoa quả tươi cúng gia tiên
• Đĩa muối gạo
• Trà rượu, bánh kẹo
• Trầu cau
• Chè nếp hoặc chè trôi nước
• Xôi
• Mâm cơm mặn đầy đủ: gà luộc, heo quay, …

Tùy theo điều kiện tổ chức lớn nhỏ mà mâm cơm cúng ít hay nhiều món. Mặc khác tùy theo từng vùng miền mà các món dâng lễ có sự khác biệt.

Lễ vật cúng 12 Mụ Bà

Mâm lễ vật cúng 12 Mụ Bà bao gồm:

• Đồ vàng mã
• Trầu cau
• Đồ chơi trẻ em
• Động vật: cua, tôm,… luộc chín (trong đó có 12 con kích thước bằng nhau và 1 con kích thước lớn hơn.)
• Phẩm oản: Chia 12 phần đều nhau và một phần lớn hơn
• Mâm cơm mặn cúng đầy tháng bao gồm xôi, vịt luộc, …
• Hoa quả, bánh mứt

Lưu ý: Theo quan niệm của người miền Nam thì cúng đầy tháng và trên mâm cúng Mụ Bà nhất định phải có vịt luộc nhé. Có thể cúng 1 hoặc 2 con

Lễ vật cúng Đức Ông

Mâm lễ vật cúng 3 Đức Ông bao gồm:

• 1 con vịt luộc tréo cánh
• Cháo
• Chè, xôi
• hoa quả cúng lễ
• trầu cau

Cúng đầy tháng dùng chè gì?

Tính đến thời điểm hiện tại thì chưa có một cái thống nhất về loại chè cúng đầy tháng. Bởi có vùng chọn chè trôi nước. Nhưng có vùng chọn chè nếp đậu trắng, cũng có vùng chọn chè đậu xanh

Do đó tùy theo quan điểm của vùng miền và mỗi gia đình mà loại chè cúng đầy tháng có sự khác biệt. Quan trọng là lòng thành là gia chủ dâng lên Mụ bà và gia tiên.

Hướng dẫn cách cúng đầy tháng tại gia

Những gia đình vừa chào đón con trẻ, nhất là ba mẹ có con so thì hãy xem qua cách cúng đầy tháng bé trai, bé  gái đầy đủ dưới đây.

Sắp xếp lễ vật cúng

Việc bày trì mâm cỗ cúng đầy tháng khá quan trọng. Nhìn thoáng qua mâm lễ vật bày cúng đủ nhận biết bạn có am hiểu về thờ cúng hay không. Theo nguyên tắc Đông bình Tây quả thì mâm trái cây đặt bên phía Tây còn bình hoa đặt bên phía Đông. Bình hoa và mâm trái cây được đặt ngay ngắn và cân đối trên bàn cúng.

Riêng mâm lễ vật cúng 3 Đức Ông đặt trên một cái bàn nhỏ để cúng. Còn mâm lễ vật cúng 12 Mụ Bà đặt trên một cái bàn lớn. Hai bàn đặt cách nhau một khoảng tầm 10 phân. Các lễ vật trên bàn được đặt ngay ngắn và cân đối nhất.

Văn khấn cúng đầy tháng cho bé

Sau khi bày trí hợp lý, chủ lễ thắp hương & đọc bài văn khấn.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát

– Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa

– Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa

– Chúng con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa

– Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ……

Vợ chồng con là ……………………… sinh được con (trai, gái) đặt tên là ……………………

Chúng con ngụ tại ………………………

Nay nhân ngày đầy tháng chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn tọạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình.

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ………… sinh ngày ………… được mẹ tròn, con vuông.

Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Thực hiện nghi thức khai hoa

Sau khi bày trí mâm lễ vật hợp lý, ba mẹ nhờ ông bà lớn tuổi trong nhà bắt đầy khai hoa cho trẻ. Hay gọi dân gian là “bắt miếng”. Tức là đứa trẻ đặt trên bàn giữa, chủ lễ rót trà và thắp hương xin phép được bắt miếng. Tiếp đến chủ lễ bồng đứa trẻ lên tay trái, còn tay phải thì dùng một nhánh hoa điệp (hoặc nhánh hoa bất kỳ) quơ qua quơ lại trên miệng đứa trẻ rồi nói câu nói sau đây:

Mở miệng ra cho có bông, có hoa,

Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,

Hé miệng ra cho có bạc, có tiền,

Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…

Thực hiện nghi thức đặt tên

Sau khi bắt miệng xong, ba mẹ sẽ đề xuất một cái tên để đặt tên cho con trẻ. Lưu ý hỏi các cụ người lớn xem tên vừa đề xuất có trùng với tên ai trong dòng họ không. Đặc biệt tên của bé không được trùng với tên của người lớn hoặc tên của người đã khuất.

Sau đó chủ lễ sẽ dùng 2 đồng tiền cổ bạc đại diện cho âm dương. Nếu một đồng sấp, một đồng ngửa đồng nghĩa là cái tên vừa xin đã được chấp thuận. Ngược lại cả hai mặt đồng tiền đều sấp hoặc đều ngửa, thì ba mẹ nên tìm kiếm một cái tên khác để xin nhé.

Cuối cùng các thành viên vỗ tay chúc mừng và bắt đầu gửi lì xì cho trẻ với lời chúc may mắn, tốt lành. Mong sao con trẻ khôn lớn từng ngày, lớn lên trở thành người con hiếu thảo và có ích cho xã hội, đất nước.

>>> Xem thêm: Cách xem chân gà, coi bói chân gà

Các bạn vừa xem qua cách cúng đầy tháng dành cho bé trai, bé gái tại gia. Gia đình nào vừa sinh em bé thì hãy xem qua để biết cách cúng 12 mụ bà chuẩn xác nhé. Mong rằng sự góp mặt của con trẻ sẽ giúp tình cảm gia đình thêm gắn kết và yêu thương mặn nồng.