Cúng đám giỗ là một phong tục tập quán lâu đời lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đây là nét văn hóa đẹp được con cháu lưu truyền mãi theo thời gian. Với mục đích tưởng niệm ngày mất của gia tiên, ông bà, cha mẹ. Mặc khác nhằm bày tỏ lòng thành kính, hiếu thảo của con cháu với người bề trên. Vậy cách cúng đám giỗ như thế nào mới đúng? Lễ vật, văn khấn cúng đám giỗ ra sao? Cùng tham khảo và áp dụng.
Nội dung
Ý nghĩa việc cúng đám giỗ
Theo phong tục thờ cúng thì đám giỗ được xem là nét văn hóa truyền thống tốt đẹp được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đám giỗ là ngày tưởng nhớ người thân qua đời và cũng là ngày để con cháu bày tỏ lòng thành, hiếu thảo với tổ tiên.
Mặc khác, đám giỗ còn được xem là ngày đoàn viên, ngày đoàn tụ của gia đình. Dù mỗi người một nơi, làm ăn xa xứ nhưng đến ngày giỗ gia tiên, ông bà. Mọi người tụ tập và chuẩn bị mâm cơm dâng lên tổ tiên. Mong gia tiên nhận lễ vật và ban phước lành giúp con cháu luôn khỏe mạnh, làm ăn thuận thành, gặt hái nhiều thành công trong cuộc sống.
Tùy theo quan điểm và điều kiện kinh tế của mỗi gia đình mà ngày giỗ gia tiên tươm tất hay đơn giản có sự khác biệt. Quan trọng là lòng thành con cháu tưởng nhớ đến ngày mất của tổ tiên cội nguồn. Dù bận rộn đến mất cũng không nên quên mất ngày giỗ của gia tiên. Điều này rất bất kính với bề trên.
Cúng đám giỗ ngày nào?
Tùy theo thời gian mà cách gọi đám giỗ người mất có sự khác biệt. Cụ thể như:
+ Cúng giỗ đầu
Hay còn gọi là đám giỗ giáp năm, tức là tròn 1 năm người thân qua đời. Với đám giỗ này thường sẽ giỗ đúng ngày mất của người thân. Chẳng hạn như mất ngày 12.06.2021 thì đám giỗ đầu sẽ rơi vào ngày 12.06.2022 âm lịch. Thường lễ giỗ ngày người thân trong gia đình tổ chức khá trang nghiêm. Mọi người trong gia đình mặc đồ tang để cúng và quỳ lạy người mất. (Nếu còn chịu tang).
+ Cúng giỗ hết
Tức là ngày giỗ sau 2 năm người thân chết. Trong dân gian người ta còn gọi đám giỗ này là đám mãn tang. Tức là ngày mọi người gia đình, những ai chịu tang sẽ xả tang trong ngày giỗ hết này. Những ai chịu tang thì bắt buộc lễ cúng đám giỗ hết này phải tham dự và xả tang.
+ Cúng giỗ thường
Tức là lễ cúng từ năm thứ 3 trở đi. Kể từ đám giỗ thường này, người thân nên tổ chức lễ cúng giỗ trước ngày người thân qua đời một bữa. Bởi các cụ ngày xưa bảo rằng, cúng cơm là phải cúng ngày sống. Nếu cúng ngày chết người thân đã mất không nhận được lễ vật dâng cúng.
Tức là ngày thân mất ngày sáng ngày 12.06.2021 âm lịch thì đám giỗ tiên thường sẽ rơi vào ngày 11.06.2024. Và kể từ đó, mỗi năm trôi qua cứ đúng ngày đó tổ chức cúng giỗ để tưởng nhớ người mất. Và là dịp để con cháu sum vầy, dòng họ đoàn tụ bên nhau.
Sắm lễ vật cúng đám giỗ
Tùy theo vùng miền và điều kiện kinh tế của mỗi gia đình mà việc chuẩn bị mâm cơm cúng giỗ có sự khác biệt. Chẳng hạn như:
+ Mâm cơm cúng giỗ miền Bắc
Mâm cơm cúng giỗ miền Bắc không thể thiếu gà luộc và đĩa xôi. Tùy theo mỗi gia đình mà chọn xôi trắng, xôi gấc hay xôi vò. Món tiếp theo không thể thiếu là giò lụa hoặc giò bò. Tiếp đến là món báng chưng xanh, nem rán và món xào.
So với mâm cơm 3 miền thì miền Bắc có tiêu chí cao về mâm cơm cúng giỗ. Hầu như gia đình nào cũng chuẩn bị tươm tất mâm cỗ cúng gia tiên. Dù kinh tế không dư giả nhưng nhà nhà đều chuẩn bị như thế.
+ Mâm cơm cúng giỗ miền Trung
Bình mâm cơm cúng giỗ miền Trung khá giống với miền Bắc. Tuy nhiên bánh chưng xanh sẽ chuyển sang thành bánh tét. Các món nộm được thay thế bằng muối chua, dưa hành củ kiệu.
+ Mâm cơm cúng giỗ miền Nam
Mâm cơm cúng giỗ miền Nam khá đa dạng và phong phú. Đặc biệt không thể thiếu là món thịt kho tàu và khổ qua hầm. Hai món đặc trưng của miền Nam. Bên cạnh đó có thêm món thịt quay hoặc thịt luộc và không thể thiếu móm xào rau củ.
Lưu ý: Ngoài việc chuẩn bị mâm cơm cúng giỗ. Gia chủ không quên trang trí và dọn dẹp bàn thờ gia tiên. Bàn thờ ngày cúng luôn có bình hoa và mâm trái cây tươi dâng cúng gia tiên. Và không thể thiếu tiền vàng hóa sớ nhé.
Tùy theo mỗi gia đình thường cúng bao nhiều người mất mà chuẩn bị mâm cỗ ít nhiều. Chẳng hạn như gia đình chỉ thờ 1 người đã mất thì cần chuẩn bị 3 mâm:
- 1 mâm cúng đất đai đặt trước cửa nhà
- 1 mâm cúng cô bác đặt ở bàn dài giữa nhà
- 1 mâm cúng gia tiên, người mất đặt trên bàn thờ
Văn khấn ngày giỗ Tiên Thường
Sau khi chuẩn bị mâm cơm và lễ vật dâng tổ tiên nhân ngày cúng giỗ. Gia chủ hãy ăn mặc chỉnh chu và thắp hương dâng lễ, đồng thời đọc bài văn khấn dưới đây.
+ Văn khấn cúng giỗ đầu
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
– Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ tiên nội ngoại họ
Tín chủ (chúng) con là:………………………. Tuổi……………………
Ngụ tại:…………………
Hôm nay là ngày……………tháng……….năm….…………(Âm lịch).
Chính ngày Giỗ Đầu của:………………………………
Năm qua tháng lại, vừa ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.
Thành khẩn kính mời:…………………………………………
Mất ngày tháng năm (Âm lịch):…………………………
Mộ phần táng tại:………………………………………………
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên, nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Cô Di và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.
Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
+ Văn khấn cúng giỗ hết
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
– Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tổ Tiên nội ngoại họ ………
Tín chủ (chúng) con là:………
Ngụ tại:…………………………
Hôm nay là ngày …… tháng …… năm…… âm lịch
Chính ngày Giỗ Hết của………………………
Thiết nghĩ……………… vắng xa trần thế, không thấy âm dung. Năm qua tháng lại vừa ngày Giỗ Hết. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.
Thành khẩn kính mời………………………
Mất ngày……. tháng………năm…………
Mộ phần táng tại:……………………….
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.
Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
+ Văn khấn cúng giỗ thường
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
– Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy Tổ Tiên nội ngoại họ: …………………
Tín chủ (chúng) con là: ……………………
Ngụ tại: ……………………
Hôm nay là ngày ……… tháng ………. Năm…………
Là chính ngày Cát Kỵ của ………………………………
Thiết nghĩ ………. (dài) vắng xa trần thế, không thấy âm dung.
Năm qua tháng lại ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Ngày mai Cát Kỵ, hôm nay chúng con và toàn gia con cháu thành tâm sắm lễ, quả cau, lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án thành khẩn kính mời ………………
Mất ngày …………….. tháng …………. năm ……………
Mộ phần táng tại: ……………………
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Con lại xin kính mời các vị Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.
Tín chủ con lại xin kính mời ngài Thổ Công, Táo Quân và chư vị Linh thần đồng lai giám cách thượng hưởng.
Tín chủ lại mời các vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ nhà này, đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
>>> Xem thêm: Cách cúng xe mới mua về đúng cách (xe máy, ô tô)
Những ai có thờ cúng ông bà, gia tiên thì hãy xem qua cách cúng đám giỗ bên trên đến thờ cúng đúng cách nhé. Dù con cháu bận rộn hay nghèo khổ đến đâu thì nhân ngày mất của gia tiên bạn nên làm mâm cơm dâng lên người mất. Mong linh hồn người đã khuất sớm an nghĩ và ban phước lành cho con cháu được khỏe mạnh và làm ăn thuận thành.
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo!
